Πάντα θα έχουμε ανάγκη από ουρανό

Έπιασα τον εαυτό μου να είναι ανήσυχος σήμερα γυρίζοντας από τη δουλειά. Και ξαφνικά ακούστηκε μέσα μου μια φωνή - που ΔΕΝ ήταν της μάνας μου - και μου είπε:

Τί έχει μεγαλύτερη σημασία; Τα μικρά πράματα, ή τα όνειρά σου;

Και επειδή η απάντηση ήταν προφανώς τα όνειρά μου θα επικεντρωθώ σε αυτά, στο πόσο είναι κομμάτι μου, πόσο με προσδιορίζουν, πόσο είμαι κοντά σε αυτό που είμαι πραγματικά, όταν ασχολούμαι με τα πράγματα που με παθιάζουν. Και ένα από αυτά είναι η Αστρονομία! Ναι, ΠΑΛΙ η Αστρονομία!

Δεν ξέρω αν το αισθάνονται όλοι, να κοιτάζουν τον ουρανό και να είναι σαν να κοιτάζουν μέσα στον εαυτό τους, σε μένα πάντως συμβαίνει. Όχι σε επίπεδο ρομάντζου, αλλά σε κάτι βαθύ, υπαρξιακό και ανεξερεύνητο. Άλλοτε σκέφτομαι ότι κοιτάζοντας εκεί ψηλά, είναι σαν να κοιτάμε στο παρελθόν, γιατί το φως κάνει πολλά χρόνια, χιλιάδες ίσως και εκατομμύρια χρόνια από τα μακρινά αστέρια να φτάσει σε εμάς. Έτσι βλέπουμε τα αστέρια όπως ήταν όταν ξεκίνησε το φως από αυτά. Μπορεί στο μεταξύ κάτι να έχει αλλάξει. Είναι σαν ένα κοσμικό γράμμα. Το στέλνω σήμερα με τα νέα μου στον παραλήπτη, αλλά όταν θα το παραλάβει σε μερικές μέρες, θα έχουν μεσολαβήσει και άλλα γεγονότα στη ζωή μου. Η εικόνα που θα έχει εκείνος για το δικό μου "τώρα", θα είναι στην πραγματικότητα το δικό μου παρελθόν.  Όσο πιο μακριά κοιτάμε, τόσο πιο πίσω στον χρόνο βλέπουμε. Όταν ξεκίνησε το φως από τον Deneb, που είναι ο λαμπρότερος αστέρας του αστερισμού του Κύκνου, στην Ελλάδα οι Αχαιοί περίμεναν στην Αυλίδα τον άνεμο να φυσήξει ώστε να ξεκινήσουν για την Τροία.

Και εγώ κάθομαι και σκάω! Και εγείρεται ένα ερωτηματικό. Επαναδιατυπώνω λοιπόν. Και εγώ κάθομαι και σκάω;  

Τί σημασία μπορούν να έχουν οι δυσκολίες και τα προβλήματα όταν ξέρω ότι αυτό το φωτάκι εκεί πάνω θα λάμπει ακόμα και όταν εγώ θα έχω γίνει σκόνη...  Και επειδή δεν έχουμε έρθει σε αυτόν τον κόσμο μόνο για να δουλεύουμε, να πληρώνουμε φόρους και στο τέλος να πεθάνουμε, υπάρχουν τα αστέρια να μας θυμίζουν ότι αυτό που σε παθιάζει, σε προσδιορίζει κιόλας. Όχι αυτό που σε χαλάει, όχι αυτό που σε μειώνει. Το κοιτάς, τινάζεις από πάνω σου την σκόνη, που μπορεί να είναι και αστερόσκονη και περπατάς.

Βρέθηκα ένα καλοκαιρινό βράδυ, κατά τις 3.30 το πρωί, να περπατάω σε ένα λιβάδι χωρίς καθόλου φώτα και το μόνο φως να είναι αυτό των αστεριών, ούτε καν της σελήνης και έβλεπα κανονικότατα χωρίς κανένα πρόβλημα. Ο ουράνιος ήταν τόσο σκοτεινός και ταυτόχρονα τόσο γεμάτος αστέρια, που έβλεπες  ακόμη και τα πολύ πολύ αμυδρά.  Και καθώς πήγαινα προς την σκηνή μου, ψηλά απέναντι μου ήταν η Ανδρομέδα και εμένα μου φάνηκε ότι μου έδειχνε τον δρόμο.  

Η Ανδρομέδα, κατά την Ελληνική μυθολογία ήταν κόρη του Κηφέα και της Κασσιοπείας που σύμφωνα με το μαντείο του Άμμωνα έπρεπε να θυσιαστεί για να σωθεί η χώρα της. 'Ετσι την έδεσαν σε έναν βράχο και την εγκατέλειψαν να την κατασπαράξει το Κήτος.

Andromeda, Paul Gustav Dore, 1869, oil on canvas

Ω, ναι! Εδώ είμαστε. Πόσο δεμένοι και εγκλωβισμένοι αισθανόμαστε ώρες-ώρες... Πόσο φοβόμαστε ότι θα μείνουμε δεμένοι για πάντα, και πόσο λαχταράμε την Ελευθερία! Ξάπλωσα λίγο ακίνητη και προσπάθησα να δω με μιας όλο τον ουρανό. Ήθελα να την αποτυπώσω εκείνη τη στιγμή για να την κρατήσω στη μνήμη μου για πολλά χρόνια. Δεν έχουν σημασία οι συνθήκες της ζωής μου, τα σκαμπανεβάσματα, ο δρόμος ακόμα και αν είναι σκοτεινός είναι ο δικός ΜΟΥ. Εγώ τον περπατάω, άλλοτε με βήματα αποφασιστικά, άλλοτε με λίγο αβέβαια, αλλά κάθε σημείο της διαδρομής είναι δικό μου, το τιμώ και το σέβομαι. Κάθε ένα βήμα, με φέρνει όλο και πιο κοντά στην Ανδρομέδα... 

Είναι ωραία

Είναι ωραίος ο κόσμος,

είναι ωραία η αναπνοή, η βροχή, ο ουρανός τη νύχτα...

η μουσική, οι φίλοι, το γέλιο, τα όνειρα!

Ανίατη ασθένεια

Εαρινή Συμφωνία

XVII

Δεν φοβούμαι.

Ντυμένος το φέγγος

της θωπείας σου

περνώ τολμηρός

μέσ΄απ΄το δάσος της νύχτας.

Κανείς δεν μπορεί

να ρυπάνει

το κράσπεδο της κλίνης μας.

Ας έλθουν οι θύελλες

να συντρίψουν τους καθρέπτες των κήπων.

Ας κλείσει το χιόνι τη θύρα μου.

Ας καλύψει

με την παλάμη της η νύχτα

τον τελευταίο φεγγίτη μου.

Εγώ θα δείχνω τη βροχή

αυτό το εαρινό τριαντάφυλλο

που απόθεσε στα χέρια μου η θωπεία σου

και θα χαμογελώ ιλαρός

μέσα στη μόνωσή μου.

Ποιά τιμωρία θ΄απαλείψει

τα πάμφτωχα ίχνη των ματιών σου

απ΄τα μάτια μου; 

Στάσου λίγο ποταμάκι μου καλό

Ο χρόνος είναι ένα ποτάμι, ή μπορεί και όχι ακριβώς. Πάντως στην ανθρώπινη κλίμακα περνάει και περνάει αδυσώπητα. Έτσι σήμερα γίνομαι 36 χρονών!!! Ούτε που το είχα δει να έρχεται! Μεγάλωνα ανέμελη και δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα χρειαζόταν να γίνω 36 χρονών! Θα τα είχα κάνει όλα όσα ήθελα πολύ πριν τα 36 μου. Πλάκα είχα όταν ήμουν έφηβη!

Θα μου κάνω λοιπόν ένα πολύ μικρό αφιέρωμα, γιατί με έπιασε νοσταλγία για την εποχή που χώραγα σε εκείνο το μικρό κόκκινο μπουφανάκι...

 Έφη Ζαρατούστρα
(τα video που βγάζει ως πρόταση στο τέλος, ΔΕΝ είναι δικό μου!)

Μωρό Νάντια γελαστή

Λέμε και ποιήματα

Βιάζομαι πολύ να φύγω, ν' ανταμώσω το γυαλό!

Τhe final frontier

Με αφορμή ένα επεισόδιο Star Trek που είδα μέσα στην εβδομάδα είχα μπει σε ορισμένες σκέψεις για το πόσο η λογική είναι υπεράνω του συναισθήματος. Στη συνέχεια συνέβη και ο θάνατος του Leοnard Nimoy, του ηθοποιού που ενσάρκωσε τον περίφημο Βουλκάνιο (Vulcan) Mr. Spock , και ήρθε και έδεσε το πράγμα. 

Τα ανέκδοτα παλιά, και γνωστά σε εμάς τα σπασικλάκια. 

-How many ears does Spock have?

- Three! The left, the right, and... the final front-ear! 

Οι Vulcans είναι ένα είδος ανθρωποειδών που κατάγονται από τον πλανήτη Vulcan (προφανώς), και αν και είναι ικανοί να βιώνουν πολύ ισχυρά συναισθήματα, έχουν αναπτύξει τεχνικές να τα καταπιέζουν σε σημείο που να μην μπορούν να χύσουν δάκρυα. Αντ' αυτών προτάσσουν την λογική μπροστά και πάνω από όλα, ως οδηγό και κριτήριο των αποφάσεων και των πράξεών τους.

Αν και οι Βουλκάνιοι είναι κατά βάση καλοί, κοιτάζω γύρω μου και υποψιάζομαι ότι μάλλον τείνουν να κυριαρχήσουν στον πλανήτη και να επιβάλλουν την παγκόσμια κυριαρχία της απόλυτης λογικής. Η λογική έχει θεοποιηθεί, απόλυτα φυσικό ως ένα σημείο, γιατί είναι εξαιρετικά σπάνια! 

Πού να την βρείς την σήμερον; ΟΕΟ? Μόλις εντοπίσουμε έναν λογικό άνθρωπο τον προσκυνάμε. Άσε που όλοι έχουμε έρθει αντιμέτωποι με συμπεριφορές που δημιουργούνται είτε από δεισιδαιμονία, είτε από άγνοια, είτε από φόβο, είτε από προσκόλληση σε μια ηλίθια τυπολογία/παράδοση που ενίοτε προέρχεται και από δεισιδαιμονία και από άγνοια και από φόβο! Δεν μιλάω για αυτά. Στον σκοταδισμό, η λογική είναι το αντίδοτο. Είναι αυτή που μας βοηθάει να εξηγήσουμε και να ξεπεράσουμε τους φόβους μας. 

Έτσι εισήχθηκε στη φιλοσοφία ο ορθολογισμός (και πολύ καλά έκανε αρχικά). Ο Ορθολογισμός είναι μια πνευματική κατεύθυνση κατά την οποία μοναδική πηγή γνώσης είναι η λογική σκέψη που προέρχεται από τη δύναμη του νου, την αντιληπτική ικανότητα της αίσθησης (sensatio) διαμέσου του ορθού λόγου (διάνοισ - ratio). Υποστηρίζει ότι, επειδή η ίδια η πραγματικότητα έχει μια εγγενώς ορθολογική δομή, υπάρχουν αλήθειες (ειδικά στην λογική και στα μαθηματικά αλλά και στην ηθική και την μεταφυσική) τις οποίες ο νους μπορεί να τις συλλάβει άμεσα. Στην ηθική ο ορθολογισμός βασίζεται σε ένα «φυσικό φως» και στη θεολογία αντικαθιστά την υπερφυσική αποκάλυψη με τον λόγο. 

Από γνωσιολογικής απόψεως: Ο Ορθολογισμός διατυπώνει ότι υπάρχουν γνώσεις που δεν προέρχονται από την εμπειρία δια των αισθήσεων αλλά πηγάζουν από την λογική σκέψη εκ των προτέρων, δηλαδή ανεξάρτητα από κάθε εμπειρία. Η γνώσεις που αποκτούνται μέσω της λογικής σκέψης έχουν κατά τους ορθολογιστές υπεροχή έναντι των γνώσεων τις οποίες αντλούμε από την εμπειρία δια των αισθήσεων, υπεροχή ως προς την ακρίβεια και την βεβαιότητα. Εδώ άρχισε να στραβώνει το κλήμα...

Από μεταφυσικής απόψεως: Ορθολογισμός είναι η αντίληψη που δέχεται ότι οτιδήποτε συμβαίνει στον κόσμο παράγεται εξαιτίας οποιασδήποτε αιτίας που μπορεί να γίνει κατανοητή από την λογική σκέψη. Ο ορθολογισμός αυτός ταυτίζει το πραγματικό προς το λογικό και έχει συνήγορο του τον γερμανό φιλόσοφο Έγελο. 

Από πρακτικής απόψεως: Ορθολογισμός είναι η αντίληψη ότι η πρακτική ζωή σε όλες της τις εκδηλώσεις μπορεί να ρυθμιστεί από την λογική σκέψη. Κατά τον 20ο αιώνα γίνεται μεγάλη χρήση του όρου ορθολογισμός σε σχέση με την κανονική ρύθμιση της οικονομικής ζωής. Η λεγόμενη «σχεδιοποιημένη οικονομία» που αναπτύχτηκε στην εποχή μας είναι απόπειρα της εφαρμογής του ορθολογισμού στην Οικονομία. Σύμφωνα με κάποιους οικονομολόγους, οφείλεται στην έλλειψη ατομικής δημιουργικής πρωτοβουλίας που σημειώθηκε μετά τον κρατικό παρεμβατισμό. Εδώ το στραβό κλήμα το έφαγε ο γάιδαρος!

Όμως η ανθρώπινη διάνοια, προσωπικότητα, υπόσταση, απαρτίζεται και από συναισθήματα. Γιατί να τα ποινικοποιούμε; Επειδή δεν εμπίπτουν στην απόλυτη και μετρήσιμη λογική; Επειδή οι επιπτώσεις τους δεν ποσοτικοποιούνται; Δυστυχώς αυτή η αντίληψη προέρχεται από τον οπερασιοναλισμό που είναι η επικρατέστερη θετικιστική φιλοσοφική θεωρία στον δυτικό καπιταλιστικό πολιτισμό. Ο οπερασιοναλισμός δεχόταν ότι οι θεωρητικές επιστημονικές έννοιες είχαν κάποιο πραγματικό νόημα μόνο αν κατέληγαν σε κάποια «πράξη μέτρησης» ως προς ένα καθορισμένο σύστημα μέτρησης. Ο εισηγητής του Π. Μπρίτζμαν λέει ότι δεν επιτρέπεται πια να χρησιμοποιούμε για να σκεφτόμαστε έννοιες που δεν θα ήταν δυνατόν να ορίσουμε με μετρητικούς όρους. Οι ανθρώπινες αξίες δεν επιδέχονται μέτρησης με όργανα, άρα είναι αντιεπιστημονικές και απορρίπτονται. Δεν συνηθίζω να διαφωνώ με κατόχους νόμπελ Φυσικής, αλλά για τον Μπρίτζμαν θα κάνω μια εξαίρεση. 

Η δημιουργία και η φαντασία θέλουν συναίσθημα! Ακόμα και ένα μποστάνι καρπούζια να βάλεις, χρειάζεται κάτι να νιώσεις, πολλώ δε μάλλον όταν συναναστρέφεσαι με ανθρώπους. Ναι, για την δημιουργία των ιδεών απαιτούνται ανώτερες νοητικές λειτουργίες από ότι για τα συναισθήματα. Πρέπει όμως να στηριχτείς πάνω σε αυτά για να αναπτύξεις δυνατές ανώτερες νοητικές λειτουργίες. 

Από την άλλη τα συναισθήματα είναι "λιγάκι" αχαρτογράφητα, και μας τρομάζουν. Δεν ελέγχονται εύκολα και ακόμα πιο δύσκολα εξηγούνται. Εξαιτίας αυτής της δυσκολίας να εξηγηθούν αρκετοί πιστεύουν ότι εμπίπτουν στη μεταφυσική. Ούτε η διάνοια εξηγείται, αλλά κανείς δεν θεωρεί ότι είναι κάτι μεταφυσικό. 

Τα συναισθήματα δεν είναι δεισιδαιμονίες! Εξηγούνται, δημιουργούνται, αναπτύσσονται, θριαμβεύουν! Σε πάνε σε μέρη που η λογική από μόνη της δεν θα σε πάει ποτέ! Καμιά φορά ακόμα και στα όρια της λογικής και της τρέλας, μόνο και μόνο για να καταλάβεις στο τέλος, ότι ούτε εκεί δεν υπάρχουν όρια. Η σύγχρονη φυσική έχει αποδείξει ότι τα όρια είναι μια ψευδαίσθηση. 

Συνήθως οι άνθρωποι που είναι ικανοί για τα μεγαλύτερα και βαθύτερα συναισθήματα, είναι εκείνοι που δυσκολεύονται να τα αποδεχτούν και να τα εκφράσουν. Στέκομαι προσοχή μπροστά σε αυτόν τον Γολγοθά!