Η Ανάκριση

Κατάφερα χτες μετά από προγραμματισμό (λέμε και καμία ειρωνεία να περνάει η ώρα μας) από τον Νοέμβριο να πάω να δω την Ανάκριση. Η Ανάκριση είναι θεατρικό έργο του Γερμανού συγγραφέα Πέτερ Βάις που παίζεται για λίγο ακόμα στο θέατρο Τζένη Καρέζη. Το ήθελα μεν, δεν μου καθόταν δε, είχα προγραμματίσει να πάω με μια φίλη μου και μπήκε ο μπαμπάς της στο νοσοκομείο, μεσολαβήσαν διακοπές, συνέδρια, δουλειά, η φίλη μου το είδε το έργο και ξαφνικά τσουπ, ακούω έφυγε η παράσταση ανέβηκε Θεσσαλονίκη. Νεύρα τσατάλια η δικιά σου. Μα είναι δυνατόν όλο τον χειμώνα να μην πάω; Και δεν ήταν ότι δεν πήγα σε άλλες παραστάσεις, πήγα σε πολλές, περισσότερες από κάθε άλλη χρονιά, αλλά αυτή φαινόταν να έχει στοιχειώσει. Και τελικώς, το σύμπαν μου έδωσε επιτέλους μια δεύτερη ευκαιρία, οι παραστάσεις συνεχίζονται μέχρι τις 13/4, και είπα να αναπληρώσω για όλες εκείνες τις φορές που δεν μου δόθηκε δεύτερη ευκαιρία. Και πολύ "χαίρομαι" που πήγα.

 «Το έργο 'Η Ανάκριση' (Die Ermittlung, 1965), ορατόριο σε 11 ωδές, είναι ένα συγκλονιστικό, αποκαλυπτικό και δριμύ κατηγορητήριο κατά του ναζισμού, που βασίστηκε στα πρακτικά της δίκης βασικών στελεχών του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης και εξόντωσης του Άουσβιτς. Ένα αποκαλυπτικό έργο – ντοκουμέντο που μιλά για το σήμερα με τα αδιάσειστα στοιχεία του χθες. Ένα πολύ κοντινό μας χθες, το οποίο αναφέρεται στις σκοτεινότερες σελίδες της ιστορίας ενώ ταυτόχρονα καταδεικνύει πόσο σημερινοί μπορεί να είναι οι κίνδυνοι και πόσο απαραίτητη είναι η εγρήγορση και η καταγγελία παρόμοιων και πανομοιότυπων φασιστικών-ρατσιστικών – ναζιστικών φαινομένων σήμερα»

(δείτε περισσότερα στο επίσημο site του θεάτρου Τζένη Καρέζη)

Μπορεί να είναι ψυχοφθόρο, αλλά δεν είναι δύσκολο. Δεν χρειάζεται να επιστρατεύσεις όλο σου το μυαλό, αλλά χρειάζεσαι απαραιτήτως όλο σου το ηθικό για να αντέξεις την διήγηση βασανιστηρίων που δεν τα χωράει ο ανθρώπινος νους, αλλά έγιναν από ανθρώπους σε ανθρώπους. Δεν θέλω να πω πολλά για τις εξαιρετικές ερμηνείες, φοβάμαι ότι τα λόγια θα τους αδικήσουν, αισθάνθηκα βαθύτατο σεβασμό για τους ανθρώπους που μπαίνουν σε κάθε παράσταση στην ψυχοσύνθεση του θύματος. Οι δε κατηγορούμενοι και η υπεράσπιση με την υπεροψία τους, ήταν σαν να έβλεπα τηλεόραση σήμερα. 

Μπορώ να καταλάβω αυτούς που δεν θέλουν να ξέρουν, αυτούς που η πραγματικότητά τους σήμερα είναι σκούρα, που δεν θέλουν άλλους μπελάδες στο κεφάλι τους, που θέλουν να δουν κάτι να γελάσει το χειλάκι τους, δεν θέλουν να ψυχοπλακωθούν. Ναι, μπορώ να καταλάβω. Μήπως άραγε για αυτό δεν πήγαινα τόσο καιρό; Η ιστορία όμως επαναλαμβάνεται. την διάθεσή δεν μου την χαλάει μια παράσταση, μου την χαλάει η πραγματικότητα. Οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι, οι συνθήκες δεν έχουν αλλάξει, και τα συμφέροντα που έκαναν τον πόλεμο, που έφτιαξαν το Άουσβιτς, που ακόμα και σήμερα ευνοούν συνθήκες δουλείας. Έκλαψα πολύ, αλλά δεν φοβήθηκα το κλάμα. Την κακία, την υπεροψία, την ανισότητα φοβήθηκα. Και φοβήθηκα πολύ. Φοβάμαι ακόμα. Γίνεται ακόμα, είναι εκεί έξω, με τον ένα, ή άλλο τρόπο μας αφορά όλους.  Δεν μπορείς να κλείσεις τα μάτια σου στον ρατσισμό, ούτε σε αυτό που τον γεννάει, δεν μπορείς να πεις ότι δεν ήξερες...